Morgen zijn de meisjes hier een week.
Elke dag heb ik iets moeten dóen om ze ‘s avonds in het nachthok te krijgen.
De eerste avond: bij donker ze naar binnen duwen (dat is normaal).
Daarna: eerst graan strooien in het uitloopje.
Toen dat niet meer werkte: geraspte kaas.

Het plan voor vanavond was: zo laat mogelijk dus om 5 uur kaas strooien.
Maar om 5 uur: geen meisjes.

Ik kijk in het donkere hok en zie alleen Tosca op stok.
Dat is niet raar, de meisjes beheersen ‘stok’ niet en zaten tot nu toe links vóór Tosca in het hooi.
Nu niet.
Shit!

Ik geef de konijnen eten, ik pak een zaklantaarn en schijn overal in de tuin, bang dat ze ergens onder een struik of in een boom zitten.
Dan toch nog een keer het hok open en verdomd: drie lieve kleine lijfjes bovenop elkaar in wat *niet* is bedoeld als slaapkamer maar als leghok.

Het goede nieuws: ze snappen intussen dat ze moeten overnachten in dat hok.
Verder weet ik het even niet.

Er was een tijd dat de meisjes in elkaar doken wanneer er mussen overvlogen.
In die tijd durfden ze amper een paar meter van het nachthok te gaan.

Vandaag zie ik ze opeens alle drie in de achtertuin.
Helemaal in de achtertuin!
Ik voel me zoals ik denk dat moeders zich voelen wanneer hun kind voor het eerst alleen op de fiets naar school gaat.

De meisjes dus.

Gisteren lokte ik ze in het uitloopje van de ren door er graan in te strooien.
Toen snel maar vriendelijk (dus niet met een harde klap) het deurtje gesloten.
Hopend dat ze zouden bedenken dat ze via het kleine open deurtje naar het hok konden om lekker warm in het hooi te zitten (ik geloof dat ze ‘op stok’ niet snappen – dat hebben ze in die schuur ook niet geleerd).

Vanochtend kijk ik in de uitloop: geen meisjes!
Wel hoor ik een zacht geween uit het hok.
Ik herken het geween: het betekent dat ze *eruit!* willen.

Ik open het deurtje en ja hoor, daar zijn ze!
Met in hun kielzog Tosca.
Die volgens mij kwa ‘vriendschap’ (nog) niet zoveel aan de meisjes ontleent, maar ‘gezelschap’ is ook al mooi.

Het gaat steeds beter met de meisjes.
Gisteren lokte ik ze met voer het nachthok in maar toen ik het deurtje wou dicht doen stak 1 hen haar kopje er tussen dus dat was even schrikken.
Maar… ze záten in het nachthok!

Vanochtend ging ik de konijnen voeren en daar stonden de dames al te jammeren in het uitloopje! Ze wouen de tuin in!
Eerst de konijnen gevoerd, toen het deurtje open en daar was ook Tosca.
Toen werd het weer tuin verkennen en vooral éten en als je ze nu zag zou je niet weten dat ze op maandagochtend nog schuurkippen waren!

Halverwege de dag deed ik boodschappen.
Toen ik terugkwam zag ik dit.

Even inzoemen op het kipje

Niet lang erna sprong ze er weer af. Maar so much voor ‘ze vliegen niet’ 🙁

Het insluiten aan het eind van de middag ging als volgt: ik hield de deur van de uitloop open en gooide er voer in. De kipjes gingen eten. Maar of ze erna ook in het nachthok hebben overnacht? Ik hoop het vurig maar: geen idee.

Gisteren waren de meisjes nog wat schuchter in de tuin, vandaag lijken ze zich helemaal op hun gemak te voelen.
Ze trekken apart op of met hun drieën. Helaas niet met Tosca terwijl ze juist zijn gehaald om het leven met haar te delen.
Maar misschien komt dat nog.

‘Aandachtspuntjes’ blijven het uit- en ingaan van het nachthok.
Gisteren had ik twee kipjes het hok binnen geschoven en de derde in de uitloop. Omdat die daar bleef zitten. Denkend dat die zelf het nachthok zou vinden.
Vanochtend bleek dat het derde kipje had overnacht in de uitloop.
En dat de andere twee niet snapten dat ze via de uitloop de tuin in moesten.

Terwijl ik het deed wist ik: stom! stom!
Ik maakte nl weer het deurtje van het nachthok open en liet ze zo naar buiten.
En net, toen ze het hok niet in wilden, gooide ik graan in het hok en duwde het deurtje dicht toen ze alle drie binnen waren.
Een meisje had nog bijna haar kopje tussen de deur 🙁

Ik weet dat ik het fout doe.
Ik weet alleen niet hoe het beter moet.
Ik heb me voorgenomen morgen de kippen pas naar buiten te laten wanneer ze alle vier in de uitloop zitten.
Tosca weet de weg.

Maar dan ‘s avonds weer terug?
Omdat de meisjes zoveel jonger zijn, volgen ze Tosca niet wanneer die vroeg(!) op stok gaat.
Ze buiten in de tuin een plekje laten zoeken is ook geen optie.

Omstreeks half negen stonden Tosca en Annelies altijd op.
Omdat de nieuwe meisjes erg jong zijn (18 weken) dacht ik: die staan vast vroeger op. Zodat ik om kwart over acht de ren opende.
Daar kwamen ze. Eerst een, direct twee, direct daarna de laatste.
En op sjouw gingen ze. Wel direct bij de uitloop van de ren, maar toch.
Dus het deurtje van het nachthok geopend zodat Tosca goed kon zien dat het al licht was.

Tosca springt van stok en naar buiten.
Tosca raakt geheel van slag.
Ze zoekt wormpjes en maakt dat lokkende geluidje dat hanen ook maken als ze een lekkernij willen aanbieden.
Sterker: Tosca kraait als een haan.
Tien minuten lang.
Maar wanneer een van de meisjes komt kijken naar de lekkernij die ze immers aanbiedt, vliegt ze haar aan.

Het duurt een uurtje waarin de meisjes zo ver mogelijk in een hoek zitten, met hun drieën.
Maar daar is de eerste waaghals.
(kwaliteit foto’s houdt niet over, omdat ze mij nog erg eng vinden)

Eerst hangen ze vooral rond bij de struikjes naast het pad naar het kippenhok.

Dan wagen twee meisjes zich op het terrein van wat vroeger de vijver was. Totdat Tosca ze tot de orde roept – zoveel waaghalzerij is de eerste dag ook weer niet nodig.

  

Volgens mij gaat alles goed.
Het enige dat nog mis kan gaan is dat ze vanavond niet op stok gaan maar ergens in de tuin gaan overnachten.

Een paar dagen geleden lag kip Annelies opeens dood.
De buurman die de dieren twee dagen had verzorgd had al gezegd ‘ze worden wel oud’ (over de kippen) maar ik dacht dat hij bedoelde dat ze laat opstonden en vroeg op stok gingen.
Het pakte anders uit.

Tosca, die ik altijd beschouwde als een mini bitch, treurde om Annelies.
Eerst wou ze niet wijken van het lijkje. Toen wou ze in haar eentje de tuin niet in.
In vroeg Duurzaam Fauna Advies of ze nieuwe gedumpte kippen hadden.
Die hadden ze niet.
Ik vroeg het op Facebook.
Ook dat leverde niets op.

Vandaag haalde ik drie jonge hennen die ik vond via Marktplaats.
Ik zette ze bij Tosca. Na een autorit van ruim een half uur in kartonnen dozen waar de meisjes niet echt blij van werden.

Ik heb het uitloopje van de ren afgesloten om te voorkomen dat als zij morgen eerder wakker zijn dan Tosca, ze gaan verdwalen.
Volgens mij zijn het schatjes.

Vorig jaar zomer had ik nog drie kippen.
Tijdens mijn najaar-Amerikareis 2017 ging Andrea dood.
Ik vroeg Duurzaam FaunaAdvies om nieuwe (gedumpte) kippen en die zouden het voor me in de gaten houden maar er kwam nog niets.

Die wens was omdat als je nog maar twee kippen hebt en er 1 dáárvan dood gaat, de overgeblevene echt ontzettend eenzaam is.

Gisteren viel me op dat Annelies zo traag was. Ze at en dronk wel, maar weinig enthousiast.
Ik besloot het 1 nacht aan te zien.

Vanochtend lag ze dood in het hok en Tosca zat ernaast.
Totdat die een paar uur later besefte dat het echt voorbij was, toen kwam ze eten.

Opnieuw Duurzaam FaunaAdvies een mail gestuurd.
Als ze niet snel reageren ga ik ergens kippen kopen.
Want ik heb het eerder meegemaakt met een kip-alleen.
Dat is zo triest.

Ziel onder de vleugel.
Weet niet waar ze het zoeken moet.

Ongeveer drie weken geleden veranderde kip Tosca van ‘gewoon bazig’ in een stukje chagrijn.
De effecten waren (voor kip Annelies) dramatisch.
Er gingen dagen voorbij dat ze zich onzichtbaar hield.
Ze kwam ook niet eten.
Als ze zich wél vertoonde, vloog Tosca haar aan.
En rende Annelies hard weg.

De laatste week zat Tosca voornamelijk in de achtertuin en Annelies dichtbij het huis.
Wat als voordeel (voor haar en mij) had dat ik haar eten kon toestoppen zonder dat ze het risico liep in elkaar te worden geslagen.

Toch gaat het beter.
Tosca is iets minder agressief.
En net zie ik ze samen naar de achtertuin lopen, Annelies voorop.
Samen dus.

Helaas zijn we er nog niet.
Annelies mag niet op stok zitten, ze overnacht in een leghok.
‘s Ochtends durft ze vaak pas naar buiten wanneer ik het deurtje voor haar open en haar uitnodig om de wijde wereld van de tuin te betreden.

Toch put ik hoop uit wat ik net zag, dat samen drentelen naar de achtertuin.
Hopelijk gaat Tosca die hoop niet beschamen.

Ik heb op dit moment nog twee kippen, Annelies (dat is de grote) en Tosca.

Tosca is in de rui.
Op een goed gekozen moment want zo heeft ze geen last van een koud lijfje wanneer de veren uitvallen.
(mijn kip Greta koos voor de rui altijd eind december en moest dan vertoeven in de schuur met uitstapjes naar het huis wat ze volgens mij helemaal niet erg vond)

Prima dus – ware het niet dat Tosca sinds ze ruit hartstikke chagrijnig is.
Ze is vals tegen Annelies. Ze jaagt haar op.
Ze wil niet meer vriendin met haar zijn.
Zuur voor allebei, denk ik, want kippen zijn sociale dieren.

Ik zoek op of de rui dit effect kan hebben maar op internet vind ik het niet.
Waar Annelies niks voor koopt natuurlijk.
Die is het zielige opgejaagde vrouwtje, niet begrijpend waarom haar vriendin haar opeens niet meer mág.

 

Vorig jaar verstopte kip Andrea opeens haar eieren.
Een aantal keren volgde ik haar richting achtertuin maar nooit kwam ik er achter wáár.

Net ben ik om een heel andere reden in de achtertuin.
En mijn oog valt op een plekje naast de half ingestorte bank.

Even inzoomen (en dan zie je nog niks)

Nu écht goed kijken en… jawel.
 

Ik heb drie kippen.
Tosca is een krieltje, de andere twee zijn groot.
Die met de mooie grote kam heet Andrea (naar Andrea van Pol), de andere heet Annelies.

Tosca is de topkip.
Wat bij kippen geen probleem is want *iemand* moet de baas zijn.

Gewoonlijk levert het ook geen problemen óp.
Integendeel.
Tosca in een goede bui gedraagt zich als haan: wanneer ze een extra lekker insect of slakje heeft gevonden roept ze haar vriendinnen en biedt het ze aan.

Soms wordt een naar beest in Tosca wakker.
Net nog.
Dan vliegt ze Annelies aan.
Ze pikt haar hard op haar kop en wanneer Annelies zich tegen de grond drukt gaat Tosca op haar hoofd staan dansen.

Andrea probeert Tosca weg te duwen maar een gemotiveerde Tosca láát zich niet wegduwen door een bijna 2x zo grote kip.
Dus grijp ik in.
Haal Tosca weg bij de andere twee en maak ruimte voor Annelies zodat die zich in veiligheid kan brengen.
Waarna de dames zoet samen in het struikgewas verdwijnen.

Ik heb hier geen echte verklaring voor.
Iets vaags als ‘pikorde’ dekt maar een deel van het verhaal.

Wat is slimmer: een hoog opgeleide vrouw met een heuse academische titel of een kip.

Vanochtend probeer ik het dus wéér.
Ik achtervolg Andrea naar de achtertuin. Ik zie haar net over het bruggetje de bocht naar rechts nemen.
Ik zie (aan de bewegende planten) waar ze via het rechterpad de bossages is ingedoken.
Ik zie haar even stoppen ergens in het midden.
Ik denk: kip, ik héb je.
En dan wandelt Andrea via het pad links de bossages weer *uit*.

Ik loop nu zelf het terrasje achter bij de sloot op.
Gevolgd door Andrea die hier een grasspriet en daar een insectje nuttigt.
Ik loop terug naar het huis.
Opnieuw gevolgd door Andrea.

Ik ga het huis in. Ik kijk door het kamerraam naar de kippen in de tuin.
Andrea is verdwenen.
En blijft een uur weg.

Later trek ik voorzichtig de planten achter uit elkaar.
Steeds verwachtend dat ik opeens een berg eieren zal zien liggen.
Quod non.

Ik mag dan wel Latijn hebben geleerd maar een kip die haar eieren wil verstoppen is slimmer dan moi.

Sinds het vroege voorjaar verstoppen de kippen hun eieren.
Laatst vond ik er een paar: in een konijnenhok in de achterste ren dat de konijnen nooit gebruiken maar dat toch maar weer eens werd schoongemaakt.
Zes eitjes.
De helft vermoedelijk bedorven, 1 ‘ging wel’ en twee deed ik kado aan egel.
Aan het formaat te zien waren dit eitjes van Tosca.

Gisteren laat ik de kipjes de tuin in en Andrea sprint meteen langs het linkerpad richting achtertuin.
Ik denk ‘die volg ik!’ maar grijp eerst nog wat hooi voor de konijnen in de achterste ren.
Wanneer ik me omdraai is Andrea verdwenen.
Stom! (ik)

Vanochtend eet Andrea enkele kippenkorrels en.. daar gaat ze weer!
Nu loop ik meteen achter haar aan. Op een paar meter afstand.
Ik zie de kip hollen over het bruggetje, dan slaat ze rechtsaf.
Ik stap door: geen Andrea.
WTF!

Ze is zó snel verdwenen dat ik denk, ze móet wel in de struiken direct rechts zitten.
(Dat denk ik ook omdat toen ze *gisteren* weg was, Loki daar geconcentreerd zat te snuffen.)
Ik spreid wat planten waar ik makkelijk bij kan maar ik zie niet de stapel eieren die ik nu verwacht.
Nu ben je als kip snel vérder dan de eerste rij planten. Maar als ik verder wil komen moet ik eerst van alles vertrappen.
Wat ik ook weer niet wil.

Ik maak een vaag plan om morgen Andrea dichter op de hielen te zitten maar ik ken mijn kipjes: wanneer ze weten dat erop ze wordt gelet houden ze het te verstoppen ei fluitend drie kwartier op tot ik genoeg krijg van het wachten en denk ‘misschien is dit hun baaldag’.
Om daarná snel dat ei te leggen.

Ze opgesloten houden tot ze wel móeten leggen helpt niet.
Dat heb ik al geprobeerd.
Nou ja, niet de hele dag natuurlijk (dat is zielig) maar wel tot een uur of half elf.

Ruim drie, bijna vier weken verstoppen de kippen hun eieren.
Eerst dacht ik ‘laat maar’.
Toen ging ik de tuin doorzoeken.
Daarna ging ik opletten.
Zo goed mogelijk.

Dat hadden de dames door.
Zodat ze (sneaky! sneaky!) zelfs zover gingen om zogenaamd in het leghok hun ei te leggen.
Annelies zát alleen.
Even.
Maar zodra ik, denkend ‘ze heeft blijkbaar het licht gezien’ was verdwenen, vertrok zij naar waar de verstopplaats is en deponeerde daar haar ei.

Gefopt.
Maar dat zou me niet nog een keer gebeuren. Dacht ik.
Dus wát deed Andrea? die ging niet alleen in het leghok zitten, ze ging ook luid kreunen.
Zoals een hen doet wanneer ze een ei legt want dat is altijd een soort bevalling.
Nu was het écht ok (dacht ik) maar dat bleek óók een truuk.

Wat te doen, wat te doen.
De kippen pas laat naar buiten laten.
Hopend dat ze het niet meer zouden kunnen óphouden en dús hun ei in het hok zouden leggen.
Heeft niet gewerkt.
Dan: laat naar buiten laten en ze volgen tot het moment van het leggen dáár zou zijn.

Dat heb ik nu twee dagen geprobeerd.
Om half tien naar buiten waarna ik een uur bleef rondhangen.
Geen succes.

Vandaag wacht ik tot tien uur met naar buiten laten.
Waarbij ik me een heel slecht mens voel omdat de dames hárd jammeren.
Héél hard.

Mijn kippen verstoppen nu al een week of drie hun eieren.
Alleen de kleine Tosca laat af en toe een ei in het leghok achter: een mini-eitje dat meer doet denken aan een golfbal en dat geen dooier heeft.

Ik neem me al tijden voor ze eens goed in de gaten te houden en ze te volgen wanneer ze zich afzonderen.
Vanochtend is het zover.
Terwijl Annelies en Tosca hun ontbijt van kippenkorrels eten loopt Andrea een andere kant op.
Ik probeer te doen of ik het niet zie, maar zij weet verdomd goed dat ik het wél zie dus eerst gaat ze richting tuinhek, dan richting kippenhok.
Ik wil niet ál te nadrukkelijk haar volgen en denk ‘dát valt mee!’ wanneer ze ergens bij het hok opeens is verdwenen.

Ik hóóp dat ze braaf in het leghok zit.
Toch loop ik een rondje in de tuin, kijk onder struiken: geen Andrea.
Ik denk: zo snel kan ze toch niet helemaal uit beeld zijn geraakt?
Ze móet in het hok zitten.

Wanneer Andrea weer opduikt loer ik in het leghok: geen ei.
Morgen dus beter en langer opletten.

Ik voer de eenden uit de polder niet.
Maar ze weten dat ik de kippen wél voer en als zij met 20+ tegelijk op de drie kipjes afstormen deinzen die verschrikt achteruit dus tel maar uit wie er gaat eten en wie niet.

Er zit niets anders op dan erbij blijven staan maar van mij zijn ze allang niet meer onder de indruk.
Van vreemden wel, maar ik kan moeilijk bij elke maaltijd een onbekende van de straat plukken als vogelverschrikker.

Nu had ik iets slims bedacht.
‘s Avonds wanneer ik bij donker het nachthok afsluit, gooi ik kippenkorrels in hun uitloopje.
Dan laat ik de kippen niet om acht uur naar buiten maar pas om half tien en dan moeten ze die korrels wel eten.
Slim of niet slim?

Ja. Maar de eenden zijn slimmer.
Want wanneer ik vanochtend naar de kippen ga (die toch al heel zielig twee dagen binnen zitten aangezien ze sneeuwblind zijn) tref ik daar ook drie kippen die zich hebben laten insluiten.
En die de korrels hebben opgevreten 🙁

Al een maand leggen de kippen geen eieren meer.
Niet vreemd, de dagen zijn kort en de regel is dat bij minder dan 14 uren daglicht kippen het voor gezien houden.
Daarom zijn schuren van legkippen ook altijd helverlicht (ze worden gefopt).

Vandaag loop ik door het rechterdeel van de tuin dat een half jaar volledig overwoekerd is geweest maar nu ietsje beter begaanbaar.
Ik zie iets waarvan ik even denk dat het een groot soort paddestoel is.
Maar nee.
De dames zijn betrapt.
 
En nu hopen dat wanneer een sneaky tiepje morgen wéér daar een ei wil gaan leggen ze WTF denkt en toch maar gaat zitten in het leghok.