Het klinkt logisch wat Inge schrijft: kipje is vast ergens van geschrokken en heeft zich verstopt.
En: kipje zal vandaag wel weer opduiken.

Dus sta ik op en hoop dat kipje zich ‘gewoon’ voegt bij haar vriendin, andere A.
En later loop ik door de tuin om me te laten verrassen door: hé, er zijn er weer twee!
Of desnoods door: zie ik iets onder die struik? Verdomd, daar zit ze!

Maar ze is er niet.
En overgebleven A. laat zich voeren en afleiden en lekkere hapjes bieden en is al helemaal links in de achtertuin geweest binnen een straal van twee meter van de anderen (dat mag van Femke). Dus denk ik: als de A. die weg is zich heeft verschanst in dat deel van de tuin kan ze nu zien dat haar vriendin het best naar haar zin heeft en dat de kust weer veilig is.
A. die er nog is weet intussen dat ik voor haar wormpjes kan toveren (bloempot optillen doet wonderen) en dat ik stiekem lekkers kan voeren als Femke niet kijkt.
Misschien gaat ze zo hard uitstralen dat het hier goed toeven is dat het tot andere A. aan toe vibreert.

Alsjeblieft, A., come home.

Een van de nieuwe kipjes is weg.

Vanochtend kwamen ze alle vier op rij uit het nachthok. Ze aten en gingen in groepjes van twee huns weeg.
Ik ging naar dokter en de Plusmarkt en toen ik terugkwam was er 1 weg.
De tuin doorzocht (intussen zeker 20-25 x). En ook die van de buren.
Geen kipje.

Ander kipje zoveel mogelijk verwend.
Soms leidde dat ertoe dat Femke haar ging opdrijven. Viel eigenlijk wel mee. Maar leek me toch niet leuk.
1x stond kipje hard te alarmeren. Ik liep de hele tuin af of ik ergens antwoord hoorde: nee.

Toen het bedtijd was wou ze niet op stok. Ze wou in schuur.
Wat ik goed begreep zodat ik een bedje voor haar spreidde en toen ik de deur wijd voor haar open deed liep ze daar linea recta op af om zich een nestje te draaien.

Er is iets mis met mijn karma.
Tenzij God me haat. In beide gevallen snap ik niet waarom ik per se via mijn dieren moet worden gestraft.

Samen op stok was natuurlijk waarnaar wij streefden.
Dat het niet vanzelf zou gaan wist ik ook wel.
En ik hield er rekening mee dat het niet zou lukken en dat Astrid en Andrea ergens onder een struik of in een boom zouden belanden.

Om kwart voor acht ga ik de knagers voeren. Dat is -niet toevallig- ook het moment waarop Femke en mw Tuth op stok plegen te gaan.
Onrust. Klaag-klaag-geluidjes van Femke en mw Tuth. Dan is Femke weg (op stok, vermoed ik) en om acht uur volgt mw Tuth haar met een ferme eindsprint wanneer ze heeft besloten de Stap te maken.

Hierna is het wachten. En wishing and hoping.
Dat geldt voor mij en nog meer voor Astrid en Andrea.
Ze draaien om de ingang tot het nachthok. Ze doen of ze wormpjes zoeken. Ze ijsberen. Ze maken véél klaaglijke geluidjes.
Om kwart over acht betreden ze de slaapzaal, luid smekend “laat mij toe in de warme stal”. Binnen een seconde staan ze weer buiten.
Opnieuw draaien en ijsberen en klagen en toenemende paniek.
Ik aarzel: zal ik ze insluiten in dat deel van de ren.
Maar misschien maakt dat het alleen erger en zijn ze beter af in of onder een struik ietsje verderop in de tuin.

Klokslag half negen (echt!) marcheren ze opnieuw het nachthok in. Nu minder luid smekend. Meer mompelend.
Ik wacht twee minuten. Ik hoor geen knokken, ik zie ze er niet uitkomen.
Ik ga het huis in, een half uur geen tv of radio aan, goed luisteren.
Geen wanhopig gekrijs.
Volgens mij slapen de dames in harmonie. Vast Femke en mw Tuth links op stok tegen mekaar geklemd en helemaal rechts de twee A’s.

De kipjes, die R. en ik voorlopig ‘Astrid en Andrea’ hebben genoemd, zijn aangekomen.

Eerst bleven ze in het reismandje zitten maar toen ik wat graan gooide stapten ze snel naar buiten en deden zich te goed. En niet zo’n beetje. Jammie! was het. Smul!

En kijk eens: een jong plantje! Smikkel. Dan: woelen met de pootjes en de allereerste Grootschermerse pier uit de grond gewerkt en in het bekkie. Opgewonden geluidje van A1, driftige pogingen van A2 om worm uit het bekje te sleuren (niet gelukt).

Verder graven, verder woelen, verder plantjes plukken, nóg meer jammie.

Ze zijn zo op hun gemak dat R. en ik na een paar minuten al besluiten ze niet opgesloten te houden in het kleine stukje miniren (om ze daar te laten wennen) maar het gaas naar de rest van de tuin open te doen.

Wow! denkt A1 die duidelijk ondernemender is dan A2 en voor we het goed en wel door hebben zit ze 10-15 meter verder richting achtertuin. Daar zoekt Femke haar op. Die zag haar ook al achter het gaas en maakte toen geluidjes van onrust.

Het op A1 aflopen is niet bedoeld als “leuk! welkom! ik hoop dat je je snel thuis voelt!”  Maar het is ook niet: “pas jij maar op anders laat ik je alle hoeken van de tuin zien”.

Dan zijn R. en ik opeens de A-tjes kwijt. Zoek-zoek. Ze blijken het nachthok te inspecteren. Héél verstandig.

Ik breng R. naar de bus en twee pakjes naar de post. Wanneer ik terug kom zijn de A-tjes lekker aan het rondscharrelen bij het nachthok. Femke en mw Tuth A-A. (die helemáál geen sjoege geeft totnutoe) zijn elders in de tuin. Ik deel halve druifjes uit. Fem en Tut vinden het goed bedoeld maar mwah. Astrid en Andrea zijn buiten zichzelf van vreugde: lekker!!!

Voor de vogels verkruimel ik een paar sesambolletjes. Fem en mw Tuth kijken niet eens. De A-tjes kunnen er niet over uit dat ze nu nóg meer lekkers krijgen, alsof de hele tuin al niet 1 Luilekkerland is. Opgewonden geluidjes en smullen maar.

Ik geef Femke en Tutje een beetje geraspte kaas zodat ze iets hebben dat ze wél lekker vinden. Wanneer A1 ook komt kijken voer ik die elders wat kaas.

Femke stelt orde op zaken door een hap van die portie te nemen, de borst breed te maken en nu beide A’s richting nachthok te drijven. Niet vals pikken in de nek, gewoon opdrijven door natuurlijk overwicht.
Daarna gaat ze met mw T naar de achtertuin en eten beide A’s gretig van de kaas.

Volgens mij gaat dit helemaal goed komen.

Al dagen hang ik rond bij de brievenbus (Paasdagen zijn eigenlijk een zegen, dan kán er geen post komen en hoeft het niet).
Vandaag dé borstkankerbrief: ik heb niks. En daar dan altijd aan toegevoegd dat het niet betekent dat ik ook morgen niets zal hebben en dat ik over drie weken hartstikke dood kan zijn.
Ik had erop gerekend dat ik niks zou hebben. Anders had ik de uitslag niet zo kort voor mijn reis laten komen maar net als vorige keer expres gewacht tot erná. Toch voel ik een enorme opluchting en heb ik alles dat in en buiten huis aan dieren rondhangt getracteerd.

Mw Tuth A-A. heeft *mij* getracteerd.
Eitje drie in nog geen week! R. mag er morgen twee ‘rapen’ en meenemen.

We hebben nu twee kippen. Het nadeel daarvan is dat als er 1 doodgaat, er opeens een totaal verweesd kipje-alleen is.
Zo’n kipje kan érg verdrietig zijn, zag ik vorig jaar aan Femke.

Daarom moesten er nieuwe kipjes komen.
Als een investering in een mooie toekomst.

Inge heeft ze voor ons geregeld. Het zijn Barnevelders in krielvorm.
Hier zijn ze in haar tuin (vandaag opgehaald). Meer foto’s staan in hun eigen album.

Donderdagmiddag gaan R. en ik ze ophalen.
Ik vind ze verschrikkelijk mooi en ze zijn vast ook heel lief en nu hopen we maar dat Femke en Tutje dat ook vinden en vice versa.

Ik dacht dat Tutje na dat eerste ei geen ander ei had gelegd.
Ik vond niets onder de plant waar dat eerste ei lag, ik vond niets in het leghok.
1x zag ik haar in de schuur zitten waar ik een leuk nestje had ingericht (stapel zelf tot kuiltje om te bouwen hooi). Nadat ik er toen met m’n kop vóór hing (“hé! daar zit Tutje!”) was ze weg en zag ik haar niet meer bezig met datgene wat een kip bij mij niet hóeft maar waarvan het toch wel leuk is als ze het af en toe dóet.

Vanmiddag dacht ik: toch nog eens kijken. Niks.
En toen: even voelen.
En verdomd: een eitje (dat op de foto véél groter lijkt dan het is).

Knappe, stoere Tutje!
En er komen nieuwe kipjes. Maar welke en wanneer daarover zijn R. en ik nog met Inge in gesprek.

Het gaat ‘best goed’ tussen Femke en Tutje.
Ze trekken samen op en Femke maakt zich maar heel af en toe boos om iets dat Tutje doet.
Dat ‘iets’ waarover ze zich boos maakt, is me niet altijd duidelijk.
Vanmiddag bv verjoeg Tutje een kauwtje dat haar eten wou opeten. Wat ik hartstikke stoer vind want meestal zijn de kauwtjes erg brutaal en druipt Tutje af. Nu maakte ze een groot borstje en deed wat stoere stappen naar de namaak-kraai. Die wegvloog.

Waarop Femke háár een pik in haar nekje gaf.
Nou ja, zeg! Zij vond het toch ook niet fijn als de kauw het graan at?
Of is dat nou het bevestigen van de pikorde? Jij pikt kauw en ik pik jou?
Maar waarom was dat dan niet (meer) nodig toen Bolletje er nog was?

Verder gaat alles dus gewoon goed. Samen de tuin rondsjouwen, samen eten, samen op stok, samen af stok.
En over een paar weken komen er via Inge twee nieuwe kipjes. Daar weet ik verder nog niets concreets van en ik heb als enige eis gesteld: goed karakter.
Mooi hoeft niet en eieren leggen evenmin.
Hoewel dat laatste wel een leuke bijzaak zou zijn.

Bolletje is dood.

Ik heb uitgebreid overlegd met dierenarts Martin. Ze hadden van alles geprobeerd en dachten dat ze óf obstipatie had óf een tumor.
In dat laatste geval kon het een tumor zijn die makkelijk was te verwijderen of 1 die verkleefd was.
De meeste mensen zeggen dan, vertelde Martin: euthanaseren.
Maar ik ben de meeste mensen niet.
Zeker niet toen ik hoorde dat de kans dat het goed kon uitpakken 50% was én dat kippen na een operatie snel kunnen herstellen.
Zodat we besloten `ervoor te gaan´. En wel direct.

Een half uur later de dierenarts aan de lijn “ik heb slecht nieuws voor je”.
Het bleek een maagtumor. Helemaal verkleefd met de maagwand.
Zodat ze moest inslapen.

Ik heb er in zoverre vrede mee dat ik er alles aan heb gedaan.
Volgende week het mandje ophalen.

Toen ik vanochtend de dierenarts belde, zei de assistente dat het ietsje beter met Bolletje ging dan gisteren.
Nu zegt ze dat het eigenlijk niet veel beter gaat. Er zit weinig beweging in het kipje en ze ademt nog steeds zwaar.
Ze willen haar graag houden. Want “we moeten haar nog wel een kans geven”.

“Natuurlijk geven we haar een kans!” zeg ik. En ja, ik begrijp dat ze het druk hebben zo vlak voor de Paasdagen.
Ik zal morgen dus niet voor half 1 bellen.

Kipje Bolletje is ziek.
Ik zag het vanochtend direct: minder kwieke tred, wou niet eten, wou alleen maar zitten in een hoekje in de schuur. Naar de dierenarts die ‘een ontsteking’ vermoedt en ze mocht mee met een antibiotica-kuur maar ik laat haar liever een dag dáár zodat ze direct kunnen ingrijpen als het erger wordt.

Thuis: Tutje weg. Onvindbaar. Ik doorzoek de tuin. En nog een keer. Ik snap er niets van: zoveel planten waaronder je je kunt verstoppen zijn er toch nog niet? Ik kijk in de sloot, bang een lijkje te zien drijven. Nee. Ik loop nóg een keer door de tuin. Niks. Dan: wat staat Femke raar onder een prikplant te kijken. En ja: Tutje. Die er even later onderuit komt zodat ik zie dat ze er een kuiltje heeft gedraaid. Eitje leggen en daarbij gestoord door Fem? Misschien.
Ik zet de schuur open. Tutje zoekt naar plekjes. Ik laat haar alleen. Later zie ik haar weer in de tuin en vind in de schuur geen eitje. Femke doet wat kriegel tegen haar. Pikt naar haar. “Jij, trút!”
Omdat het evenwicht is verstoord nu Bolletje weg is? Omdat Tut haar ei kwijt wil terwijl Femke niet meer aan leggen doet?

Om kwart voor vier bel ik de dierenarts. Het gaat “niet slechter” met Bolletje. Ze willen nu zelf ook “de volgende 24 uur afwachten”. Ik vertel over Tutje en het misschien-willen-leggen. Kan het toch niet legnood zijn wat Bolletje heeft (dierenarts dacht vanochtend van niet).
De assistente zal het doorgeven. En ik mag morgen om elf uur weer bellen.
Nét nu het zo goed gaat met Diddle is het kwa zenuwen voor mij weer Diddle all over again.

Vroeger ging ik wel eens wormen graven voor mijn kippen.
Spade in de grond en kijk eens! wormpjes!
Helemaal opgewonden werden ze dan, gretig slokten ze de pieren en kleiner grut naar binnen.

Vanmiddag til ik een bloempot op die op aarde staat. Naast mij: Tutje.
Kijk eens! wijs ik. Worm!
Onbegrip in de kippenoogjes. Tut gaat verder met smikkelen van opkomend gras.

Verderop een steen. In de buurt: Femke.
Kijk eens, Femke! Niet alleen een smakelijke glimmende kronkelende pier – ook jonge plantjes.
Opnieuw onbegrip.

Zodat ik onder ogen zie dat ik  word gewaardeerd als strooister van graan en geraspte kaas, maar dat ik me over een rol als pseudo-haan in de leventjes van mijn kippen geen illusies hoef te maken.

Ik beken: ik héb wel eens geklaagd deze winter. Omdat de kipjes alleen maar in de (kleine) schuur *niets* wouen zitten doen ipv lekker door de (grote) tuin te banjeren. En niet alleen wanneer er sneeuw lag -dat snap ik- naar echt altijd. Zodat daar nu standaard kranten op de vloer liggen tegen de poep. En in een weeë bui heb ik er ook wel eens stro bij gelegd. Om op te zitten. Om de pootjes doorheen te halen.

Nu het weer beter is, laat ik ze nog wel binnen ontbijten. Omdat de wilde vogels anders hun eten afpakken.
Dus doe ik de schuurdeur op een haak en zet eten en drinken neer. Het betekent wel dat ik nog steeds vroeg op moet, maar nou ja.

Gisteren sliep ik uit tot kwart over zeven (toemaar).
Femke zat naar binnen te kijken op de stapel stenen die voor het raam ligt.
Sorry-sorry roepend rende ik naar de schuur om die open te doen.
“Kipjes, kipjes” roepend hing ik een half uur later uit het raam voor ons ritueel: een zacht geroosterde in flintertjes gescheurde beboterde snee maisbrood uit het slaapkamerraam gooien. Dan komen zij opgewonden aanhollen. Maar gisteren niet. Ze keken even op vanuit de achtertuin en ik zág ze denken: “je bekijkt het maar.”

Vanochtend was ik op tijd. En toen ik om 7 uur uit het raam hing kwamen ze wél.
Maar langzamer dan anders. Meer alsof ze dachten: als jij het zo graag wil, vooruit dan maar.
Hun eigen buitenleventje is weer begonnen.
En ik mis de tuttelenindeschuur-tijd.

‘Lente’ is een groot woord voor het weer op dit moment. Maar af en toe is er een bleek zonnetje waarvan de tuttebolletjes genieten.

 

En omdat  ik ze zo lief en mooi vind zoem ik ook weer even op ze in.

Ik weet niet of het de lente is of de verwarring tussen binnen en buiten nu er soms wel en soms geen sneeuw is.
Bij wel sneeuw zitten Femke en de tuttebolletjes in de schuur. Bij niet-sneeuw een deel van de dag ook, maar ze scharrelen ook buiten rond.
Soms raken ze een beetje los van elkaar (enkele meters, maar toch). En dan gaat een tuttebolletje roepen. Hard. Ze zijn de laatste dagen sowieso vocaler dan anders. Vandaar dat: zou het de lente zijn.

Vanavond om half zeven paniek achter het huis. Bolletje krijst en krijst en rent rond en wil de schuur in. Wat mág (de deur is open). Alleen zijn Femke en Tut daar niet. Ik probeer haar richting hok te leiden maar ze is écht in paniek.
De schuur dan maar? Ik vind het geen goed idee, zo in haar eentje. En misschien is ze dat met me eens wanneer ze dat zelf ook ziet, dat ze dan alleen is.
Klopt. Dús weer naar buiten. Hollen en krijsen maar.

Ik kan nu nog maar 1 ding bedenken: ik doe het deurtje van het kippenhok open.
Het échte deurtje. Waarachter de stok is. Zodat Bolletje kan zien waar haar vriendinnen zijn.

Vanuit een hoek kijkt ze. Ziet ze het goed? Ze nadert. En ja! naar binnen. En naar ik aanneem op stok.
Waarbij voor mijzelf het leukst was te zien dat Femke en Tut intussen ferm tegen elkaar zitten als het bedtijd is. Wat ik wel kon afleiden uit de poepjes onder de stok maar de laatste keer dat ik echt kéék (het is nogal wat, een slaapkamerdeur ruw openrukken) zat Femke aan het uiteinde links en de tutjes zaten aan het uiteinde rechts.
Voor de volledigheid: de tutjes zijn naar Femke gekropen. Niet andersom.

Eindelijk zijn mijn dames weer buiten.
Het knopje in de kopjes is zelfs zozeer ‘om’ dat ze vanochtend vergaten dat ze al sinds half december binnen ontbijten.
Helemaal voor niets had ik om kwart voor zeven al graan en vers water klaar gezet in de schuur waaruit ze maanden niet waren weg te slaan. Om half acht zie ik wanhopige kopjes naar binnen kijken: waar blijft ons voer. Binnen, meisjes! jullie weten de weg (schuurdeur staat met een haak op een kier waar kippen riant doorheen kunnen en waardoor ze ook al maanden moeiteloos gingen).

Maar het is lente.
Niet alleen in de kopjes van de zingende vogels (wat een heerlijk geluid!), ook in die van Femke en mijn tuttebollen.
Af en toe willen ze van mij nog wel een hapje maar ze eten de buikjes rond aan wat de natuur ze biedt.
Even op de foto willen ze ook.

En omdat ik ze zo mooi en lief vind zoom ik ook nog even in op eerst Tut en dan Bolletje.

De laatste weken zitten Femke en de tuttebollen overdag in de schuur.
Om half negen staan ze op de stoep en kijken naar het raampje waarachter ik me direct moet vertonen om de deur open te doen waarna eerst Femke (plof) naar binnen wipt en dan Tut (plof) en tenslotte Bolletje (plof).
Eten en drinken staat er dan al waarna het drietal het vertikt de schuur nog te verlaten.

De laatste dagen was ik hardvochtig. Zodat ik om half vijf met zachte drang mijn lieve kipjes over de drempel richting hun eigen hok en op stok hielp. Omdat de ervaring heeft geleerd dat als eenmaal in de kopjes zit dat ze binnen mogen slapen dat érg lastig er weer uit te krijgen is.
Vandaag is het buiten echt bar en boos. Brave knagersmoeder dat ik ben breng ik die elke twee uur nieuw voer en vers water. Aan den lijve voel ik zo hoe naar het buiten is. Ik besluit dus al vroeg dat wat mij betreft de kipjes vanavond binnen mogen slapen.

Femke en de tutjes zijn er niet gerust op.
Zodat ze zich verstoppen in het hoekje achter het hok waarin nu nog Diddle zit.
Ik werp ze nog een berg stro toe. En doe de deur dicht.
Truste kipjes.

Laat het niet waar zijn! denk ik vanochtend wanneer alleen Femke en Bolletje komen eten.
Ik open het kippenhok. Tut zit op de stok en wil niet naar buiten.

Tien minuten later ijselijk gekrijs. Tut is naar buiten gekomen en kan haar vriendinnen niet vinden.
Die hádden geruststellend ‘kom maar, we zijn hier‘ kunnen zeggen (ik hoorde laatst dat kippen wel 75 verschillende teksten beheersen) maar de bitches eten geluidloos en zéér snel door. Wie met minder is, krijgt meer te eten.

Ik lok Tut die mee-eet (hè, hè) en later met Bolletje en Femke in de achtertuin rondscharrelt.

En kijk Femke eens lekker in de verse veertjes zitten.