Vandaag voor het eerst in zeker drie weken komen de kipjes weer buiten.
Eerst zaten ze alleen binnen in hun (kleine) hok. Later wilden ze zich heel af en toe wel wat vertreden in hun uitloopje maar erbuiten kwamen ze niet.

Vandaag, hoewel er nog erg veel sneeuw ligt, lopen ze langs een half ontdooid randje de tuin in.
Echt de sokken erin zetten doen ze niet.
Maar ze zijn gestopt met zichzelf ophokken.
Ik denk dat ze dan ook opgewekter zijn.
Ik ben het in elk geval wel.

En o wonder, ze zien er nog steeds prima prachtig stevig in de veren uit.

Over twee dagen ben ik ergens boven Groenland.
Dus wil ik nog wat zaken bijpraten.
Zoals de kipjes.
Daarmee gaat het prima. De Wyandottes zijn herstellend van de rui, Bernadette heeft zich bij ze aangesloten en wordt niet meer weggepikt.
Sterker: Dotje heeft bedacht dat ze moederkloek is die de andere wijst op lekkere hapjes.
Zo interpreteer ik het maar de interpretatie van Inge is de juiste: de kloekende hen voelt zich als háán. En als we geluk hebben gaat ze nog kraaien ook.
Zou ik érg leuk vinden. Zet ‘m op, Dotje!

Vanochtend wou ik ze alle drie fotograferen toen ze oprukten naar de achtertuin.
Dat viel niet mee. Bernadette ging in ruststand (kon ik in elk geval kieken) maar An en Dotje doken meteen de bossages in.

Denkend: wie weet heeft zich ook nog een wonder voltrokken keek ik ook weer eens in het leghok. Zou er een eitje zijn.
Nee.
Daarmee wachten ze natuurlijk tot ik weg ben.

Inge mailde me dat haar was opgevallen dat ik nooit meer melding maak van de kippen – ging het wel goed met ze.

Jazeker gaat het goed met ze! Ze leggen geen eieren en ze zijn in de rui maar verder is alles helemaal ok.
Alleen zijn de Wyandottes veel minder fotogeniek dan de tuttebolletjes waren.
Richt er een lens op en ze bewegen.

Net toch weer een poging gedaan.
Een bakje met overheerlijke hapjes samengesteld: gekookt eitje, flintertjes XO-Beemsterkaas, overgoten met een papje van vers rauw Bio-ei (klasse 0). Ook wat gesneden andijvie gestrooid.
Dot wou wel smullen maar *niet* roerloos met een lekker hapje in het mondje poseren.
An en Bernadette waren bereid wat argwanend naar de camera te kijken.
Maar echt arty werd die foto evenmin.

Maar: ze leven. En: ze zijn happy. Ze trekken ook steeds meer met hun drieën op.
Alleen zijn ze geen fotomodel.
(even klikken op de foto’s voor vergrotingen)

Vanochtend half tien mag ik Dotje halen.
Nog 1x geven de assistentes haar medicijn. Dan krijg ik een mandje met een boze kip die in de auto een erg stille kip wordt.

Thuis: mandje open. Geluidjes, veren schudden, hapje hier, hapje daar en zodra Bernadette zich uit de struiken waagt doet ze naar haar een uitval.
Anne? die kan ook een mep krijgen.

Een kwartier later scharrelt het hele stel op het terras achter het huis.
Elk kipje doet haar eigen ding. Waarbij Dotje vooral is geìnteresseerd in de sappige puntjes van het onkruid en de insecten.
Die kreeg ze natuurlijk niet bij de dierenarts.

Kippen zijn sociale dieren.
Ze trekken graag samen op en er is een rangorde (‘pikorde’ is een naar woord).

Wanneer iemand wegvalt (tijdelijk of definitief) hergroepeert de groep zich.
Vb: Dotje en Anne zijn dikke vriendinnen, Bernadette hangt er bij. Soms mag ze meespelen, soms mag dat niet (of wil ze dat niet).

Toen Anne broeds was (en dus niet meespeelde) trok Dotje veel met Bernadette op.
Zodra Anne broedsaf was, liet Dotje Bernadette vallen gelijk de spreekwoordelijke baksteen. Haar echte vriendin was immers terug, ze had Bernadette niet meer nodig.

Nu is Dotje bij de dierenarts (zaterdagochtend komt ze terug).
R. en ik hadden verwacht dat Anne nu meer naar Bernadette zou trekken.
Niets daarvan.
Anne doet haar eigen dingen, Bernadette doet ook haar eigen dingen.

Anne slaapt op stok, Bernadette slaapt op de grond (zoals ze nu een paar weken doet).
’s Ochtends wachten ze samen ongeduldig tot ik eindelijk om kwart voor zes hun hok open doe.
Naar buiten stormen doen ze tegelijk. Dan scheiden zich hun wegen.

Allemaal aparte individuen met eigen karaktertjes.
Dat zouden die mensen eens moeten bedenken die eieren en vlees eten van kippen die met tienduizenden in een schuur zijn gepropt.

Dotje moest de laatste weken regelmatig hoesten.

Vandaag namen R. en ik haar mee naar de dokter. Die stelde vast dat ze een ontsteking van de luchtwegen had maar verder een beeldschone, kerngezonde kip was en als ze dat leuk vond mocht ze bij hem komen wonen (in een tuin van 1600 vierkante meter).
Ik weet niet of Dotje het leuk zou vinden maar wij in elk geval niet dus dan gaat het niet door.

Dotje moet 5 dagen 2x per dag antibiotica.
Dat krijg ik er niet in. Want Dotje is niet tam genoeg om zich zomaar te laten oppakken.
Het lukte vanochtend ook alleen maar omdat ik ze had opgesloten in het hok (nog niet naar buiten gelaten).

Dus is Dotje nu in het hospitaal.
Tot zaterdagochtend half tien.

Anne denkt dat ze broeds is en broedt (op niets) in het leghok.
Om zes uur ’s ochtends haal ik haar uit dat leghok en tot eind van de middag doe ik de toegang naar het hok dicht.
Anne ligt op de loer en zodra het deurtje open is, gaat ze weer broeden.
Probleem: ik kan het deurtje niet dicht laten, want dan kan niemand op stok.

Dotje denkt sinds gisteren óók dat ze broeds is.
Zij legt net als Bernadette in een doosje met hooi in de schuur.
Vanochtend wil ik de schuur dichthouden. Maar Bernadette wil leggen. Deur open.
Dús (…) stormt Dotje direct naar binnen en gaat breeduit zitten op het alternatieve legnest. Boos grommend tegen Bernadette.

Ik haal meer hooi en leg dat op een naburig doosje met kranten.
Binnen tien minuten heeft Bernadette haar eitje (het eerste in weken) gelegd: goed zo, meisje!

Wat nu?
Ik dénk dat Dotje zit te broeden. Maar misschien legt ze een ei? Of legt ze later vandaag een ei?
Waar moet ze dat leggen als ik haar uit de schuur sluit? In het leghok kan óók niet – omdat dat ivm haar broedse zuster niet toegankelijk is.

Logistieke problemen dus.

De Wyandottes worden niet broeds, zei Inge.
En dat Anne dat sinds een paar dagen wel is, is zéér merkwaardig.

Vanochtend viste ik Anne om zes uur (de andere kipjes waren toen al op) uit het leghok waar ze toegewijd zat te broeden op niets.
Woest was ze.
De deur naar het hok deed ik dicht. Tot vier uur vanmiddag.
Toen zou het broeds zijn wel voorbij zijn, dacht ik. Hoopte ik.

Dotje legt sinds een paar weken niet meer in het leghok maar in de schuur waar Bernadette áls die legt (=zeer zelden) haar eitjes deponeert.
Vanochtend om half elf neemt Dotje plaats. Om half zes zit ze er nog. Zo lang duurt een ei leggen niet, zelfs niet als het moeizaam gaat.
Dotje blijkt óók broeds.
Wat o.a. valt af te leiden uit haar blik. Niet dat toch iets nerveuze als ze een ei legt en ik de schuur in kom. Maar dat vastberaden ‘ik zit hier en ik kan niet anders (en ik *wil* ook niet anders)’.

Ik pak Dotje in haar nekvel, til haar van twee warme eitjes af en zet haar buiten.
Woest.
Ik kijk voor alle zekerheid in het leghok: Anne. Die til ik van helemaal niets en zet haar óók buiten. Voor de zoveelste keer.
Ook: woest.

Toen ik hier net woonde adviseerde een boerse dorpsbewoonster me eens om broedse kippen broedsaf te maken door 1 van deze manieren:
– ruw met de kont door koud water heen en weer bewegen
– in een juten zak aan de waslijn hangen.

Toen ik gisteren Femke had weggebracht, lag er een eitje in het nestje in de schuur dat Bernadette gebruikt om eieren te leggen.
Ze legt weer, dacht ik. Want dat had ze al zeker een week niet (vindbaar) gedaan.
Later vond ik nog een eitje in het echte leghok dat door de Wyandottes wordt gebruikt (wat ik zeker weet, omdat ik laatst per ongeluk de deksel opendeed toen er 1 in zat).

Nu wil ik de tuin in lopen.
Iets doen aan een bepaald soort onkruid dat me stoort. Misschien wat fotograferen.
Ik doe de schuurdeur open en in het legnest zit 1 van de Wyandottes.

Ik  vind dat ik haar niet kan storen zodat ik mijn foto’s nu maar binnen maak.
Van binnen naar buiten om precies te zijn.
Waarbij zich wreekt dat de ramen al enige tijd aan een grondige lapbeurt toe zijn.
(je kunt de foto vergroten door erop te klikken)

Aangezien het vrijdag-rampendag is, zal ik vertellen over nóg een ramp.
Die vond plaats tijdens ‘R’ maar hij meldde het zelf niet.

Tutje is weg.
R. belde me erover en zei meteen: “dood”.
Nee-hee, deed ik.
En kwam met alle argumenten waarmee iedereen hier kwam toen de vriendin van Bernadette meteen op dag 1 was verdwenen.
Zoals ‘bang en verstopt’ en (ic) ‘je zei toch dat ze al een week niet legde? die eitjes heeft ze vast verstopt en nu zit ze ergens te broeden!’
Toen R. haar helemaal nooit zag (ook een broedkip moet af en toe eten en drinken) adviseerde ik een foto met oproep op de voordeur en legde uit hoe hij die foto van m’n PC kon halen en printen.
Daarna zat ik bij elk telefoongesprek in spanning: zou Tut….
Tut zou *niet*. Tutje is niet gevonden. Tutje is, kunnen we na ruim een week vaststellen, dus dood.
Terwijl ik (volstrekt onlogisch) ook nog dacht: misschien duikt ze zomaar op zodra ik me weer in de tuin vertoon.

Tussen de kippen onderling zag ik een nieuwe verhouding.
De Wyandottes waren de baas. Over Femke. En helemaal over Bernadette die ze alle hoeken van de eetplek lieten zien.
Femke en Bernadette sliepen ook niet meer op stok maar ergens op de vloer van het hok.
Overdag trokken ze samen op – ver weg van de Wyandottes.

Vandaag zie ik 1 positief ding (ja – mág het eens?).
Anne en Dotje zijn minder agressief tegen Bernadette.

Ik heb kip Femke laten inslapen.

Ze had wéér een ontsteking in haar buikje.
Dat was wel erg snel na de vorige keer.

Ik heb alles afgewogen (en nee, dat ga ik hier niet nog een keer doen en nog een nee: ik ga er hier verder ook niet over in discussie) en besloten dat ik niet nog een keer deze oude kip door een antibioticakuur ging sleuren.

Besproken met dierenarts Theo.
Afscheid genomen van mijn lieve kip.
Zonder doos weer naar huis.
Dat was een uur geleden.

Nog niet gehuild.